หลวงแจ่มแต่เดิมมีชื่อเรียกว่าเจ้าเจมส์ แรกเริ่มเป็นสุนัขของนางสาวฉันทนา ศรีสวัสดิ์ ซึ่งคุณฉันทนามีบ้านที่อยู่ใกล้กับวังไกลกังวล โดยเจ้าเจมส์เป็นสุนัขสายพันธุ์เซนต์เบอร์นาร์ด เพศผู้ มีลักษณะใหญ่โตขนยาว
เจ้าเจมส์เป็นสุนัขที่ชอบหนีออกไปเที่ยว โดยมีอยู่หลายครั้งที่แอบลอดรั้วเข้าไปในเขตวังไกลกังวล ถึงขนาดเจ้าหน้าที่ในวังจูงเจ้าเจมส์มาส่งให้กับคุณฉันทนาเสมอ จนกระทั่งวันหนึ่งมีเจ้าหน้าที่มาแจ้งให้กับคุณฉันทนา ว่าเจ้าเจมส์ได้ล่วงเข้าไปถึงเขตพระราชฐานชั้นในเจ้าหน้าที่จึงได้กำชับว่าอย่าให้เจ้าเจมส์หลุดรอดเข้าไปอีกเด็ดขาด เมื่อคุณฉันทนาได้ยินดังนั้น จึงขังเจ้าเจมส์ไว้ในกรง เพื่อไม่ให้หลุดเข้าไปในเขตพระราชฐานชั้นในอีก
แต่หลังจากนั้นเป็นระยะเวลาไม่นาน ได้มีเจ้าหน้าที่จากในวังไกลกังวลมาพบคุณฉันทนาอีกครั้ง โดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชรับสั่งถามหัวสุนัขตัวโต ที่เคยเข้ามาวิ่งเล่น ว่าหายไปไหน เจ้าหน้าที่วังก็ทราบว่าเป็นสุนัขของเธอ จึงได้มาแจ้งให้คุณฉันทนาพาเจ้าเจมส์ไปเข้าเฝ้าฯ ในวัง ตั้งแต่ 5 โมงเย็น จากนั้นคุณฉันทนาจึงได้นำเจ้าเจมส์ไปอาบน้ำ แล้วจึงพาไปเข้าเฝ้าฯ
เมื่อเวลาผ่านไปเป็นระยะเวลา 3 วัน หลังที่เจ้าเจมส์ได้เข้าเฝ้าฯ จึงได้มีเจ้าหน้าที่จากวังพาเจ้าเจมส์กลับมาส่งคืนให้คุณฉันทนา คุณฉันทนาได้คิดแล้วว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชคงจะโปรดเจ้าเจมส์มาก จึงได้ตัดสินใจน้อมเกล้าฯถวายเจ้าเจมส์แด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ขั้นตอนในการน้อมเกล้าฯถวายเจ้าเจมส์ ก็มีการทำความสะอาดเจ้าเจมส์ครั้งใหญ่ ตามมาตรฐานก่อนเข้าเฝ้า ซึ่งทางเจ้าหน้าที่ของวังได้ทำความสะอาดเจ้าเจมส์เป็นอย่างดี แทบไม่มีกลิ่นตัวหลงเหลืออยู่เลย เหลือเพียงแต่กลิ่นของโคโลญจ์เท่านั้น
ในช่วงที่คุณฉันทนาได้เข้าเฝ้าฯพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีสุนัขทรงเลี้ยงอยู่ห่างออกมา ชื่อว่า ทองแดง และคุณทองแดงได้วิ่งออกมาเห่าเจ้าเจมส์ คุณฉันทนาจึงได้กราบบังคมทูลถามว่า “เขาถูกกันไหมเพคะ”พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชรับส่งตอบว่า “ไม่รู้สิ ยังไม่เคยเจอกัน แต่นี่เขาอิจฉา”พลางทรงชี้ไปที่คุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยง จากนั้นพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชจึงได้พระราชทานนามให้กับเจ้าเจมส์ใหม่ว่า “หลวงแจ่ม”
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา คุณฉันทนาก็ได้สอบถามเจ้าหน้าที่ในวังว่า หลวงแจ่มเป็นอย่างไรบ้าง ซึ่งทำให้ทราบว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชโปรดหลวงแจ่มมาก เพราะเป็นสุนัขที่ใจดี ไม่คอยระรานใคร แม้แต่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ก็ยังโปรดเช่นเดียวกัน จากเหตุการณ์ที่ผ่านมาถือเป็นความประทับใจอันยิ่งใหญ่ของคุณฉันทนา และครอบครัวศรีสวัสดิ์เลยก็ว่าได้
ในเวลาต่อมา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานสุนัขเพศเมีย ที่เป็นลูของหลวงแจ่ม แก่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีได้ทรงนำไปเลี้ยงที่วังสระปทุม โดยพระราชทานชื่อว่า “แป๊ะฮวยอิ้ว”
